Πάντοτε, όμως, υπήρχε το πρόβλημα της στέγασης των φοιτητών, που συχνά γινόταν απαγορευτικό για φτωχές οικογένειες….
Η Πολιτεία το συνειδητοποίησε και προσπάθησε να το περιστείλει, ιδρύοντας Φοιτητικές Εστίες σε πόλεις, όπου λειτουργούσαν Πανεπιστήμια.
Αλλά το Δημοσθένειο «δει δη χρημάτων», χρειάζονται, δηλαδή, χρήματα σε συνδυασμό με τις γνωστές δυσλειτουργίες της Κρατικής μηχανής και τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό των φοιτητών δεν έλυσε το πρόβλημα!
Και στο θέμα αυτό η Εκκλησία μας ήρθε να προσφέρει διέξοδο και να καλύψει τις κρατικές ανεπάρκειες, ιδρύουσα με τη σειρά της Ἐκκλησιαστικά Οικοτροφεία, στα οποία παρείχετο υλική σίτιση, πνευματική καθοδήγηση, προστατευτική στέγη και φιλάδελφος αρωγή.
Σε εποχές δύστηνες και πολλαπλών στερήσεων, τά Εκκλησιαστικά Οικοτροφεία προσέφεραν την δυνατότητα σε πλείστους νέους να σπουδάσουν και να αναδειχθούν άξια και δημιουργικά μέλη της κοινωνίας, πρωτεργάτες της επιστήμης, και φωτισμένοι πνευματικοί ηγέτες.
Κάθε Μητρόπολη διέθετε μαθητικό Οικοτροφείο, όπου διέμεναν μαθητές περιοχών, στις οποίες δεν υπήρχαν Σχολεία και αρκετές ίδρυαν και Οικοτροφεία σε πόλεις, όπου λειτουργούσε Πανεπιστήμιο, για να ολοκληρώσουν απρόσκοπτα τον κύκλο των σπουδών τους.
Αλλά και οι Αδελφότητες Θεολόγων δραστηριοποιήθηκαν στη σύσταση και λειτουργία Οικοτροφείων, που και αυτά αποτέλεσαν φυτώρια καταξιωμένων Χριστιανών Επιστημόνων.
Σήμερα, βέβαια, τα πράγματα έχουν αλλάξει, ποσοτικά ίσως προς το καλύτερο, ποιοτικά, όμως, σίγουρα προς το χειρότερο!
Οι κρατικές φοιτητικές Εστίες έχουν κατά γενική ομολογία απαξιωθεί με την την ανεξέλεγκτη, εν ονόματι του ασύλου, διείσδυση σ’ αυτές ποικίλων κοινωνικοπολιτικών ιδεών και, συχνά, επικίνδυνων πρακτικών…
Από την άλλη, οι Εκκλησιαστικές Εστίες περιθωριοποιούνται και υποκριτικά συκοφαντούνται, ενώ ο κοινωνικός μας βίος λύνει ολοένα και περισσότερο τους δεσμούς του με την εκκλησιαστική παράδοση και ζωή.Τα παιδιά μας μεγαλώνουν χωρίς να έχουν εκκλησιαστικά βιώματα, ούτε από το Σχολείο, ούτε από την οικογένεια, που, εγκλωβισμένη σε ένα τρόπο διαβίωσης, που δεν παραπέμπει ούτε αποπνέει, πια, ελληνορθόδοξη ζωή και παράδοση, δεν μεταδίδει βιώματα πνευματικής ζωής ή δεν έχει την ηθική και πνευματική δύναμη για μια τέτοια μετάδοση στα παιδιά της.
Τα αδιέξοδα, που ως εκ των παραπάνω κοινότυπων διαπιστώσεων δημιουργούνται, προκαλούν, ως αντίδραση τη θέληση για επάνοδο σε αυθεντικότερο τρόπο ζωής, για επανασύνδεση με τις ζείδωρες πηγές της πνευματικής μας παράδοσης, μια επανασύνδεση, που η ιστορία αναθέτει στην ευθύνη της Εκκλησίας, μέσα από την Εκκλησιαστική Εκπαίδευση και κυρίως μέσα από τις Εκκλησιαστικές Εστίες….
Γιατί, μόνο με την παράλληλη λειτουργία οικοτροφείου μπορεί να γίνει πράξη η εκκλησιαστική, η νεοελληνική «κοινωνία», αφού έτσι εφαρμόζεται η κοινοβιακή ζωή, όπου καθημερινά, διδάσκοντες και διδασκόμενοι, συναντώνται, βιώνοντας την ίδια πραγματικότητα, που συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο: Ναός-Αίθουσα-Τράπεζα, όπου συνδυάζονται, σε μια καθημερινά βιούμενη πραγματικότητα το διδακτικό, το λειτουργικό και το οικογενειακό, συντροφικό, θα λέγαμε, στοιχείο..
Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος διείδε το ρόλο των οικοτροφείων και επί των ημερών του θεσπίστηκε ο άκρως επιτυχημένος θεσμός της Εστίας Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης.Ο αυστηρός, ενίοτε δε αυστηρότατος, έλεγχος των προμηθειών και η προς πάσα κατεύθυνση δηλωθείσα εμμονή στον σεβασμό τόσο της κρατικής όσο και της Εκκλησιαστικής επιχορηγήσεως, εξαφάνισαν νοσηρά φαινόμενα του παρελθόντος και σήμερα οι διαμένοντες στις Περιφερειακές Εστίες φοιτητές και μαθητές βιώνουν την αγάπη και την στοργή της Κρατικής και Εκκλησιαστικής μέριμνάς για την καλύτερη διαβίωση τους, για την βελτίωση της οποίας και το τελευταίο ευρώ δαπανάται με πολύ σεβασμό προς την πηγή από την οποία προέρχεται.
«Η Ιστορία ημών διδάσκει ότι, ότε εις τας τάξεις του Ελληνικού Κλήρου προσήρχοντο οι τα πρώτα φέροντες εν τοις γράμμασι και τη κοινωνίᾳ, η Εκκλησία και το Έθνος διήνυον περιόδους ακμής και ευκλείας, ότε δε εστρατολογοντο διά τον Κλήρον οι αγράμματοι και έσχατοι της κοινωνίας και αποτυχημένοι της ζωής, ως διαπιστούται τούτο ιδίᾳ από της Τουρκοκρατίας, η Εκκλησία και το Έθνος διήνυον περιόδους παρακμής και καταπτώσεως», διαπιστώνει ο αείμνηστος Καθηγητής Ιωάννης Καρμίρης.
Κανείς δεν αμφισβητεί την καλή διάθεση και τις προθέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας για μια ριζική αναμόρφωση της κοινωνίας μας, για μια επανιεράρχηση των αξιών και των προτεραιοτήτων μας, για την ανατροπή ενός μοντέλου ζωής, που μας οδήγησε στο χείλος του γκρεμού….
Αλλά, για να μη κατακρημνιστούμε, εκτός από τα οικονομικά, χρειάζονται και ηθικά μέτρα…. Χρειάζεται να προσφέρουμε στους νέους μας, σε όσο περισσότερους μπορούμε, πνευματικά αντισώματα, ηθικές αντιστάσεις και θέληση να κάνουν «τον ήλιο βέβαιο για τον κόσμο»…
Και ποιος άλλος μπορεί να το πετύχει, εκτός από την Εκκλησία, με μια σωστή και ολοκληρωμένη εκπαίδευση μέσα και έξω από την αίθουσα διδασκαλίας σε συνδυασμό πάντοτε με συνεχή ανανέωση και εκσυγχρονισμό, όπου απαιτείται, του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών και την υποστήριξη, πνευματική και υλική, από τους αρμοδίους φορείς Εκκλησίας και Πολιτείας;
† Ο ΣΥΡΟΥ ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄
