Εγκάρδια και παλλαϊκή υποδοχή επεφύλαξε ο λαός της Μήλου στον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο Β', αφιχθέντα νωρίς σήμερα το πρωί στη νήσο, προκειμένου να λαμπρύνει με την υψηλή παρουσία Του τις πενυματικές και λειτουργικές εκδηλώσεις, επί τη ανακηρύξει της Μήλου ως ΙΕΡΑΣ ΝΗΣΟΥ, συμφώνως προς τη ληφθείσα κατά τη Συνεδρία της 4ης Φεβρουαρίου 2009 Απόφαση της Ιεράς Συνόδου, το άρθρο 30 του νόμου 3801, δημοσιευθέντος στο υπ’ αριθμ. 163/04.09/2009 ΦΕΚ, τ. Α΄, και δυνάμει του υπ’ αριθμ. 86/2014 Προεδρικού Διατάγματος, δημοσιευθέντος στο υπ’ αριθμ. 130/Α/05.06.2014 ΦΕΚ.
Στα προπύλαια του Συνεδριακού Κέντρου Μήλου «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ», όπου έφθασε συνοδευόμενος από τον Σεβασμιώτατο κ. Δωρόθεο Β', Τον υπεδέχθησαν οι προσκεκλημένοι Αρχιερείς, ο Πρόεδρος της Εταιρείας «S & B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΜΗΛΟΥ» κ. Οδυσσέας Κυριακόπουλος και διευθυντικά Στελέχη της, ο εκπροσωπών την Κυβέρνηση Υπουργός Εργασίας κ. Ιω. Βρούτσης, οι Βουλευτές Κυκλάδων κ.κ. Παν. Ρήγας και Νικ. Συρμαλένιος, ο Δήμαρχος Μήλου, Περιφερειακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι, Κληρικοί, εκπρόσωποι τοπικών Φορέων, Συλλόγων και φιλογενών Σωματείων και πλήθος Μηλίων, που είχαν κατακλύσει το Συνεδριακό Κέντρο.
Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε η Γ΄ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ, με θέμα “ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ-ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ”, με Εισηγητές τους Ελλογιμωτάτους κ.κ. Χαράλαμπο Μπαμπούνη, Καθηγητή Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Παναγιώτη Γιαννόπολο, Ομότιμο Καθηγητή Βυζαντινολογίας του Universite de Louvain, τις κυρίες Ιωάννα Στούφη-Πουλημένου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Αικατερίνη Δελλαπόρτα, Προϊσταμένη Β΄ Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, καθώς και τον Διευθυντή Βιώσιμης Ανάπτυξης του φιλοξενούντος την Ημερίδα Ομίλου S&B κ. Θωμά Ανδρουλάκη.
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κήρυξε την έναρξη των εργασίών της Ημερίδας, στο τέλος της οποίας συνόψισε τα πορίσματά της, αναφερθείς στη σημασία και την αναγκαιότητα της συνεργασίας Εκκλησίας και Πολιτείας στον τομέα της προστασίας και ορθής προβολής του μεγάλου πολιτιστικού πλούτου, που διαθέτει η Πατρίδα μας, τα Χριστιανικά Μνημεία.
Εκ μέρους όλων διατυπώθηκε η πάγκοινη πεποίθηση ότι οι Κατακόμβες Μήλου δεν αποτελούν μόνο Πρωτοχριστιανικό Ταφικό Μνημείο, αλλά και ιερό χώρο λατρείας και μαρτυρίου, στη συντήρηση και την ανάδειξη του οποίου θα συμβάλει τα μέγιστα τόσο η διεξαχθείσα Γ' κατά σειρά Ημερίδα, όσο και η περί τα θέματα Χριστιανικών Μνημείων ευαισθησία και εμπειρία του Μακαριωτάτου κ. Ιερωνύμου Β' , για την παρουσία του οποίου στη Μήλο όλοι εξέφρασαν τη χαρά τους.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ
Ο Σεβασμιώτατος κ. Σεβασμιώτατος κ. Δωρόθεος Β' χαιρέτησε την έναρξη των εργασιών της Ημερίδας, με την παρακατω Εισήγηση:
“Oἱ Ἕλληνες ἔχουμε τήν ἰδιαιτερότητα νά ζοῦμε σέ μιά χώρα πολλαπλῶν πολιτισμικῶν διαστρωματώσεων, μοναδική στήν ὑφήλιο, ξεκινώντας ἀπό τόν Μινωικό πολιτισμό τῆς Κρήτης καί καταλήγοντας στήν Χριστιανική Ὀρθόδοξη πνευματικότητα.
Τοῦτο τό παλίμψηστο πολιτισμοῦ «μέ τήν ποικίλη δράσι τῶν στοχαστικῶν προσαρμογῶν», κατά τήν ἔκφραση τοῦ Κ. Καβάφη, ἔχει ἐν ζωῇ πολυάριθμα μνημεῖα μεγάλης καί πολλαπλῆς ἀξίας, πού ἀποτελοῦν ἔκφραση τοῦ τρόπου ζωῆς μιᾶς κοινωνίας, τῶν ἀναζητήσεων καί τῶν ἐπιτευγμάτων σέ συγκεκριμένες ἱστορικές στιγμές καί πολύτιμη παρακαταθήκη γιά τίς ἑπόμενες γενιές.
Τά μνημεῖα τῆς Ἑλληνικῆς Ὀρθοδοξίας, καί εἰδικώτερα οἱ μοναδικές ἀνά τήν καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολή Πρωτοχριστιανικές Κατακόμβες της ἱερᾶς νήσου Μήλου, εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα ὄχι μόνο τῆς θρησκευτικῆς, ἀλλά καί τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητος.
Στὴν κρίσιμη ἐποχὴ, πού διανύουμε, εἰδοποιὸ διαφορὰ τοῦ κάθε λαοῦ ἀποτελεῖ ἡ πολιτιστική του κληρονομιά. Μόνο μὲ τὴ διατήρησή της μπορεῖ κάθε λαὸς νὰ ἐκπέμψει τὸ στίγμα του στὸν πολιτισμικὸ καί ὄχι μόνο χάρτη τῆς ὑδρογείου.
Εἶναι, λοιπόν, ζήτημα ζωτικό νά ἐπικαιροποιήσουμε τίς ἀξίες, πού οἱ προηγούμενες γενιές ἔπλασαν καί τά Χριστιανικά μας Μνημεῖα ἐκφράζουν, προστατεύοντας, συντηρώντας και ἀναδεικνύοντάς τα, ὄχι ὡς νεκρά μουσειακά ἀντικείμενα, ἀλλ’ ὡς ζείδωρες πηγές αὐθεντικῆς Ἑλληνικότητας.
Διαφορετικά, «δέ θά μᾶς μένει πιά τίποτε ἄλλο, παρά νά ξυλιάσουμε στή διαπλανητική παγωνιά», ὅπως χαρακτηριστικά ὑπογράμμισε ὁ Σεφέρης.
Εὐελπιστοῦμε, ὅμως, ὅτι αὐτό δέν θά συμβεί, διότι τά ζώπυρα τῆς Ἑλληνορθόδοξης πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς διατηροῦνται ζωντανά, καί χάρη στην ἁρμονική συνεργασία Ἐκκλησίας καί Πολιτείας, ὅπως αὐτή σέ κάθε ἐπί μέρους ἐπίπεδο ἐκφράζεται, προβάλλονται παγκοσμίως, μέ τρανή καί πανηγυρική ἀπόδειξη τήν ἀνακήρυξη τῆς Μήλου ὡς ἱερᾶς νήσου, εἰς τό ὑπόγειο χωνευτήρι τῶν ἱερῶν Κατακομβῶν τῆς ὁποίας ὁ Ἑλληνισμός καί ὁ Χριστιανισμός ἀλληλοπεριχωρήθηκαν καί ἔγιναν τό προζύμι τοῦ σημερινοῦ Ἑλληνοχριστιανικοῦ καί Οἰκουμενικοῦ πολιτισμοῦ!
Μέ τίς σκέψεις αὐτές καλωσορίζουμε τούς ἐκλεκτούς εἰσηγητές καί συνέδρους τῆς Γ΄ κατά σειράν Ἐπιστημονικῆς Ἡμερίδας, μέ θέμα «ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ-ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ», ἡ ὁποία λαμπρύνεται διά τῆς εὐλογητῆς παρουσίας τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου Β΄, τοῦ ὁποίου ἡ εὐαισθησία σε θέματα συντήρησης, ἀποκατάστασης καί προβολῆς τῶν Χριστιανικῶν Μνημείων τῆς Πατρίδος μας, προερχόμενη καί ἀπό τίς περί τήν Ἀρχαιολογία σπουδές του, εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστή καί πολλάκις, ἔργῳ, λόγῳ, καί τύπῳ, ἐκπεφρασμένη καί ὑπό τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, γιά τό ἔργο του «Μεσαιωνικά Μνημεῖα τῆς Εὔβοιας», βραβευμένη, μέ τή βεβαιότητα ὅτι μέσα ἀπό τίς κατατεθησόμενες εἰσηγήσεις θά ἀναδειχθοῦν ἔτι περισσότερο ὡς σπουδαιότατο καί παραστατικότατο Χριστιανικό Κειμηλιοφυλακεῖο, τό ὁποῖο πρό τῶν ὀφθαλμῶν μας διαγράφει τή ζωή τῆς ἡρωικῶς ἀθλησάσης Ἐκκλησίας καί ἀποδεικνύεται τό πρῶτο καλλιτεχνικό κέντρο, ὑπό τούς ἀμαυρούς θόλους τοῦ ὁποίου οἱ ἀπαρχές τῶν ἐκκλησιαστικῶν τεχνῶν καλλιεργήθηκαν.
Ἡ Ἐπιστημονική αὐτή Ἡμερίδα ἀποτελεῖ συνέχεια καί ἐν ταὐτῷ εἰπεῖν ἐπιστέγασμα τοῦ Α΄ Συνεδρίου γιά τίς Κατακόμβες, πού πραγματοποιήθηκε στή θεοδόξαστη νῆσο Μῆλο ὑπό τήν Προεδρεία τοῦ Μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Χριστοδούλου, τήν 22α Σεπτεμβρίου 2001, καί τῆς Β΄ Ἡμερίδας, πού ἔλαβε χώρα τήν 21 Ἰουνίου 2008, ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Μακαριωτάτου.
Χρέος ὀφειλετικό θεωροῦμε τούτη τήν ὥρα νά μνημονεύσουμε τή συνεισφορά πρῶτον τοῦ ἀειμνήστου Καθηγητοῦ τῆς Χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Γεωργίου Σωτηρίου, ὁ ὁποῖος, παρακινημένος ἀπό τήν ἱστορική πλέον φροντιστηριακή ἐργασία τοῦ τότε φοιτητή, ἀείμνηστου Πρωτοπρεσβυτέρου Ἰωάννη Ράμφου, τοῦ Κιμωλίου, ἐπισκέφθηκε τή Μῆλο καί προέβη στή σημαντικότερη, μέχρι σήμερα, μελέτη τοῦ Μνημείου, τά πορίσματα τῆς ὁποίας ἔχουν ἀποθησαυριστεῖ στόν Γ΄ τόμο τῶν Ἐπίσημων Πρακτικῶν τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, τό 1928, ὡς καί τῶν Καθηγητῶν Γεωργίου Λαμπάκη καί Γεωργίου Μυλωνᾶ καί τοῦ ἀειμνήστου συντοπίτη μας Ἀντωνίου Δρούγκα.
Τοῦ ἀοιδίμου Προκατόχου μας Φιλαρέτου (Ἰωαννίδη), τοῦ Βατοπεδινοῦ, ὁ ὁποῖος τήν 16 Αὐγούστου τοῦ 1953, ὕστερα ἀπό 1500 καί πλέον χρόνια, τέλεσε γιά πρώτη φορά δέηση ἐντός τοῦ Μνημείου καί τήν 1η Ἰουλίου τοῦ 1956 κατέθεσε συμβολικά τό θεμέλιο λίθο τοῦ Ἱ.Ναοῦ τῶν Ἁγίων Πάντων, ἐπί τῆς ἀνατολικῆς κεραίας τοῦ σταυροειδοῦς Παλαιοχριστιανικοῦ Βαπτιστηρίου, ὁ ὁποῖος, μερίμνῃ τοῦ Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρ. Γιαννούλη Μαρκαντώνη μετεφέρθη στόν πρόναο τοῦ Ἱ.Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου Τρυπητῆς, ἀναμένων τό πλήρωμα τοῦ χρόνου καί τόν ἠλεημένο ἀπό τόν Κύριο Μητροπολίτη, ὁ ὁποῖος θά ὁλοκληρώσει τό ὅραμα τοῦ μακαριστοῦ Φιλαρέτου.
Τοῦ ἀμέσου Προκατόχου μας μακαριστοῦ Δωροθέου Β΄, οἱ ἀγωνιώδεις προσπάθειες τοῦ ὁποίου προσέκρουαν , δυστυχῶς, σέ κλειστές θύρες.
Τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ἀθανασίου Σφουγγατάκη, τοῦ Μηλίου, ἱδρυτοῦ, ἐμψυχωτοῦ καί πρώτου Προέδρου τοῦ Πανελληνίου Συλλόγου «Οἱ Φίλοι τῶν Κατακομβῶν Μήλου»,
Τούς ἑκάστοτε ἰθύνοντες καί στελέχη τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ, τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας καί τῆς 2ας Ἐφορείας Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων,
Εὐχαριστοῦμε, ὡσαύτως, τήν 2η Ἐφορεία Βυζαντινῶν Ἀρχαιοτήτων καί τήν Προϊσταμένη της κα Αἰκατερινη Δελλαπόρτα, γιά τήν ἀγαστή συμπόρευσή μας στήν προσπάθεια ἀνάδειξης καί προστασίας τοῦ ἱεροῦ Μνημείου, ὡς καί τόν προκάτοχο αὐτῆς κ. Χαράλαμπο Πέννα.
Ἀλλά θά ἦτο ἀσυγχώρητος παράλειψή μας, ἐάν δέν εὐχαριστούσαμεν ὁλοθύμως τήν Ἑταιρεία «S & B ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΜΗΛΟΥ» καί τά στελέχη της, χάρη στήν πρόθυμη καί μεγάθυμη χορηγία τῶν ὁποίων κατέστη δυνατόν νά πραγματοποιηθεῖ ἡ παροῦσα Ἡμερίδα, καί τήν ὁποία, μέ τήν εὐκαιρία καί τῆς συμπληρώσεως 80 ἐτῶν συνεχοῦς λειτουργίας της, καί ἐν τῷ προσώπῳ τῶν μεταξύ ἡμῶν παρόντων, τῆς ἐπιτίμου Πρόεδρου καί Σεβαστοκράτειρας τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀλληλεγγύης ἐριτίμου κας Καίτης Κυριακοπούλου καί τοῦ φιλογενοῦς κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου, συγχαίρουμε γιά τήν ἀδιάλειπτη προσφοράν τους πρός τήν οἰκονομία καί τήν κοινωνία τῆς Μήλου, ἡ ὁποία συνίσταται εἰς τήν μέριμνα διά την ἰσὀρροπη ἀνάπτυξη καί τῶν τριῶν πυλώνων τῆς Βιώσιμης Ἀνάπτυξης, οἰκονομίας-περιβάλλοντος-κοινωνίας, μέ τήν προσφορά 400 θέσεων ἐργασίας, τήν δημιουργία καί στήριξη πολιτιστικῶν ὑποδομῶν, ὅπως τό φιλοξενοῦν τήν παροῦσα Ἡμερίδα Συνεδριακό Κέντρο, τήν προαγωγή θεματικοῦ καί βιωματικοῦ τουρισμοῦ στή Μῆλο, τήν στήριξη τῆς Παιδείας, τήν ὑποστήριξη τοῦ ἔργου καί τῶν πρωτοβουλιῶν τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας καί τήν ἀνάπτυξη τοῦ ἐθελοντισμοῦ, μέ τή θέσπιση ἐτήσιου «Βραβείου Ἐθελοντισμοῦ καί Κοινωνικῆς Προσφορᾶς», ἐπιδεικνύοντας ταυτόχρονα μεγάλη ἔμφαση είς τήν προστασία καί τήν ἀποκατάσταση τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, λειτουργώντας ἰδιόκτητο φυτώριο, τό ὁποῖο ἀναπαράγει ἐτησίως 15.000 φυτά, καί φυτεύοντας τόν Ἀμπελῶνα, πού τή Δευτέρα θα εὐλογήσουμε .
Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι,
κυρίες καί κύριοι Σύνεδροι,
«Λύσωμεν τό ὑπόδημα τῶν ποδῶν μας! Ὁ γάρ τόπος, ἐν ᾧ ἑστήκαμεν Γῆ ἁγία ἐστί καί Θερμοπύλη συνόρων ἐθνικῶν», διότι, τά σύνορα τῆς Πατρίδος μας δέν εἶναι μόνο, οὔτε κατ’ ἀνάγκη, γεωγραφικά! Εἶναι καί, κατά πρῶτο καί κύριο λόγο, ἠθικά, πνευματικά, πολιτιστικά….”
Το απόγευμα, στα προπύλαια του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Τρυπητής θα λάβει χώρα η επίσημη υποδοχή του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου και των συνοδευόντων Αυτών Αγιωτάτων Αρχιερέων και εν συνεχεία θα τελεσθεί Πολυαρχιερατικός Πανηγυρικός Εσπερινός, προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου.
Μετά το πέρας της Ακολουθίας, στον αύλειο χώρο του Ναού θα λάβει χώρα πνευματική-πολιτιστική εκδήλωση στην οποία θα συμμετάσχουν η Φιλαρμονική του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, το παιδικό χορευτικό συγκρότημα του δεκαθέσιου Δημοτικού Σχολείου Μήλου, το χορευτικό συγκρότημα του Δημοτικού Σχολείου Αδάμαντος, το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου Γυναικών Δήμου Μήλου και η χορωδία «ΕΥΦΩΝΟΝ» του Ιερού Ναού Αγίου Φωτίου Θεσσαλονίκης.
