Όρθια, δεσπόζουσα, υπερχρονική και υπεριστορική παρουσία, μεσίτρια μεταξύ Χριστού και ανθρώπων, μεταξύ ουρανού και γης, ιστορεί ο βυζαντινός αγιογράφος τη Θεοτόκο στην εικόνα της Αναλήψεως, κι ας μην υπάρχει αγιογραφική μαρτυρία για την παρουσία της μεταξύ των μαθητών του Κυρίου.

Η συνείδηση της Εκκλησίας τη θέλει εκεί, στο επισφράγισμα του λυτρωτικού έργου του Υιού της, στο πλήρωμα της θείας οικονομίας, στην ένωση γης και ουρανού, στη θέωση της σαρκός, που περιεβλήθη διά της Θεοτόκου ο Χριστός, και στη συμφιλίωση του ανθρώπου με τον Πατέρα Του.

Και στην περίπτωση αυτή, η εικόνα ενώνει δύο πραγματικότητες, το ιστορικό γεγονός και την «αποκάλυψη που ξεπερνά τα σύνορα του καιρού». Η Θεοτόκος, με την παρουσία της στο κέντρο της εικόνος της Αναλήψεως, γεφυρώνει το χρόνο ανάμεσα στην Ανάληψη και στην Δευτέρα παρουσία του Υιού της και βεβαιώνει για τη δική μας ανύψωση στη δόξα της κεφαλής της Εκκλησίας, στη δόξα του Χριστού.

Η εικόνα δεν νοείται πλέον ως ένα στατικό φαινόμενο, αλλά ως μια προσωπική κλήση και ενέργεια σέ μια διάβαση γιά  καθολική θέαση της αλήθειας, στην οποία μας οδηγεί.

Γι` αυτό και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος χαρακτήρισε την τιμή και προσκύνηση των ιερών εικόνων ως «έγκριτον θεάρεστον θεσμοθεσίαν και παράδοσιν της Εκκλησίας, ευσεβές αίτημα και ανάγκην του πληρώματος αυτής».

Ο δε Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός προσθέτει:  «Χάρις δίδεται ταις θείαις ύλαις διά ταις των εικονιζομένων προσηγορίαις»,  Δηλαδή: Παρέχεται Χάρη στις θείες ύλες (των εικόνων), χάρη στις πρεσβείες των εικονιζομένων. Και αλλού: «Τα των Αγίων εικονίσματα... Πνεύματος Αγίου εισί πεπληρωμένα».

Και αυτό δεν είναι παράδοξο, διότι οι εικονιζόμενοι Άγιοι είχαν καταστήσει τα σώματά τους στον επίγειο βίο τους «ναό του Αγίου Πνεύματος». Και όπως «η τιμή και η προσκύνησις της εικόνος επί το πρωτότυπον διαβαίνει», το ίδιο «και η θαυματουργική ενέργεια εκ του πρωτοτύπου εκπορεύεται» προς τους πιστούς διά των θαυματουργών Εικόνων, από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια, μέχρι σήμερα!      

Το θαύμα, βεβαίως, είναι έργο της πίστεως του ανθρώπου και της Χάρης του Θεού και προϋποθέτει μεγάλη και ακράδαντη πίστη. Ο καθηγητής Μάρκος Σιώτης στο βιβλίο του «Ιστορία και θεολογία των ιερών εικόνων», λέει τα εξής: «Το θαύμα είναι μια εμπειρία κατά την οποία η ψυχή του προσευχομένου, ενώπιον μιας οιασδήποτε εικόνας, αποσπά μέσω της πίστεως φορτία θείας Χάριτος τόσο ενεργά, ώστε βιώνει το θαύμα της δυναμικής και σωστικής Χάριτος του Θεού».

Η επενέργεια, όμως, του θαύματος εναπόκειται πάντοτε στις ανεξερεύνητες βουλές του Θεού. Διότι πολλές φορές παρακαλούμε, αλλά το αἰτημά μας δεν ικανοποιείται πἀντοτε, όπως το επιζητούμε.

Στις περισσότερες απ᾽ αυτές τις περιπτώσεις, όμως, επέρχεται εσωτερική αλλοίωση, γίνεται θαύμα ψυχικό, ωρίμανση της προσωπικότητας και αποδοχή των δοκιμασιών, ως συμμετοχή μας στο πάθος του Χριστού, ένα εξίσου μεγάλο, αλλά αφανές θαύμα!

Συχνά, βέβαια, δυσκολευόμεθα να διακρίνουμε την επέμβαση του Θεού στη ζωή μας και να Τον αναγνωρίσουμε μέσα από τα θαύματά Του, που τα ονομάζουμε συνήθως συμπτώσεις!

Και  η σημερινή μας εδώ δοξολογική σύναξη δεν είναι αποτέλεσμα συμπτώσεων αλλά ένα από τα θαύματα, που ο Κύριος επιδαψιλεύει στη ζωή μας.

Απόψε, στο κέντρο του Αιγαίου, τη Μητροπολιτική νήσο Σύρο, την πορφυρογέννητη κόρη του Αρχιπελάγους, την εὔβοτον, εὔμηλον, οἰνοπληθή καί πολύπυρον Συρίην, όπως την αναφέρει ο Όμηρος στην Οδύσσειά του,  συναντώνται οι τρεις «Παναγίες» της Ρωμιοσύνης, η Παναγία της Τήνου, η Παναγία η Εκατονταπυλιανή της Πάρου και η Παναγία Σουμελά του Πόντου.

Κι' αν με τα μάτια μας μπορούμε να δούμε από εδώ, την απόκρημνη αυτή ακτή της Σύρου, την Τήνο και την Πάρο, να πυροπολούνται από τις ακτίνες του δύοντος ηλίου,  και να στολίζεται με πορφυρές πινελιές το ποντίων κυμάτων του Αιγαίου
 ἀνήριθμον γέλασμα με τα μάτια της ψυχής  βλέπουμε τον Πόντο να πυροπολείται από ορδές αλλοφύλων!

Καί όπως οι κατατρεγμένοι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου βρήκαν σ΄αυτό το νησί αραξοβόλι παρηγοριάς και ίδρυσαν την Ερμούπολη, την πόλη των προσφύγων, που μεγαλούργησε τα χρόνια της Επανάστασης και διακρίθηκε μεταξύ των άλλων πόλεων του νεου Ελληνικού Κράτους, αναδεικνύοντας τη Σύρα «τροφό τῆς Ἑλλάδος», έτσι και η Κυρά του Πόντου, πρόσφυγας από τήν πολυαιώνια καθέδρα της στο Όρος Μελά του Πόντου,  ηύρε το νέο της θρόνο στις δασωμένες πλαγιές του Βερμίου, τον οποίο έστησε και ύψωσε η πονεμένη ψυχή των Ελλήνων του Πόντου, για να τους θυμίζει το πάνσεπτο προσκύνημά τους στην πάτρια γη, κοντά στην Τραπεζούντα, ιδρύοντας το «Πανελλήνιο Προσκύνημα Παναγίας Σουμελά» και το Σωματείο «Παναγία Σουμελά».

Αυτήν την πρόσφυγα Παναγία ο λαός της προσφυγούπολης Ερμούπολης και της Σύρας υποδέχεται σήμερα και με ιερές Ακολουθίες και Εορταστικές Εκδηλώσεις τιμά και προσκυνά!

Προσκυνά τη σεπτή μορφή της, που, κατά την παράδοση ο Απόστολος Λουκάς ιστόρησε, όχι από τον χρόνο αλλοιωμένη, αλλά από τον πόνο πληγωμένη!

Γιατί, πληγώθηκαν τα φιλόστοργα μάτια Της, βλέποντας τα παιδιά Της να σφαγιάζονται άδικα και να ξερριζώνονται από τη γή, στην οποία από το 800 έζησαν και μεγαλούργησαν οι πρόγονοί τους, στηριζοντας τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.

Πληγώθηκε η καρδιά της από το θρήνο των εκτοπισμένων, το κλάμα των απορφανισμένων.

Πληγώθηκαν τα χέρια Της, τα χέρια, που αγκάλιασαν το Σωτήρα του κόσμου, μεταφέροντας στο θρόνο του Κυρίου τις ψυχές των εκτελεσμένων, τις προσευχές, την αγωνία και την ελπίδα  των καταδιωγμένων!

Πληγώθηκε η θεϊκή μορφή Της από την ανθρώπινη βία, το φανατισμό και την μισαλλοδοξία!

Αυτή την πονεμένη Παναγιά του Πόντου και της Ρωμιωσύνης, με την οποία συνοδοιπόρησε το Γένος μας στη διαδρομή των αιώνων, υποδεχόμεθα και προσκυνούμε σήμερα, 81η Επέτειο ενός άλλου θαύματος, της Ευρέσεως εδώ, σ’ αυτό το χώρο, της Εικόνος του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, η οποία εκ σπλάχνων Συρίας γης την 25η Μαίου 1936 ανέθορεν και στήριξε το λαό μας στα μαύρα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής, που ακολούθησαν.

Και με την ίδια συγκίνηση, με την οποία, το 193ο ο ευκλεής Μητροπολίτης Τραπεζούντος Χρύσανθος πήρε στα χέρια του την επί δεκαετία θαμμένη στη γη του Πόντου Εικόνα της Παναγίας Σουμελά, κατά την επιστροφή της στην Αθήνα, κοντά στα ξερριζωμένα παιδιά Της, που θα φωτίζει τις νύχτες της αγρύπνιας και της αγωνίας τους,   με την ίδια συγκίνηση και ο αοίδιμος Προκάτοχός μας Φιλάρετος πήρε, πριν 81 χρόνια στα χέρια του την από αιώνες θαμμένη στην απόκρημνη αυτή βουνοπλαγιά Εικόνα του Αγίου Δημητρίου και την παρουσίασε στους κατοίκους της Σύρου, ως απόδειξη της εύνοιας του Κυρίου προς αυτούς!

Γι` αυτό και οι Σύριοι, από την πρώτη ημέρα έσπευσαν με κάθε τρόπο να εκφράσουν την ευλάβειά τους προς τον Άγιο και τις ευχαριστίες τους προς τον Κύριο, για το θαυμαστό εκείνο γεγονός!

“Χιλιάδες κόσμου συνέρρεον καθημερινώς εις τον τόπον της Ευρέσεως, όπου κατ ' απαίτησιν εγένοντο λατρευτικαί ακολουθίαι και εξεφωνούντο θρησκευτικαί ομιλίαι”, γράφει η Εφημερίδα Κυκλαδική της 3ης Ιουνίου 1936, ενώ ο ανταποκριτής της Εφημερίδας Θάρρος αναφέρει ότι σε μια ευχαριστήρια Ακολουθία “ομίλησε με ευγλωττία ο Σεβάσμιος Ηγούμενος της Λογγοβαρδας Πάρου Φιλόθεος Ζερβάκος”. 

Ο Μακαριστός Φιλάρετος συνέδεσε την Αρχιερατεία του με την Εύρεση της Εικόνος και την ανέγερση, παρά θίν’ αλός, του περικαλλούς πετρόκτιστου αυτού Ναού, ανέγερση, την οποία ενέκρινε η Ιερά Σύνοδος, κατόπιν σχετικού  αιτήματός του, την 11η Ιουνίου 1936.

Στην πρόσκλησή του να συνδράμουν στο φιλάγιο αυτό έργο, οι Συριανοί ανταποκρίθηκαν με πρωτοφανή ενθουσιασμό και συμμετοχή.

Κατά εκατοντάδες πάσης ηλικίας εργάζονται θεληματικά, “ιδίως εκ των τάξεων του εργαζομένου λαού, ως και ομάδες εκ των οργανωμένων εργατικών Σωματείων της πόλεως, Λεμβούχοι, ανθρακεργάται, σιτεργάται, γυναίκες και μικρά παιδιά”, όπως αναφέρει ο Τύπος της εποχής.

Και από το 1961, ο “οραματιστής μεγαλοπνόων σχεδίων” αοίδιμος προκάτοχός μας Φιλάρετος αναπαύεται εδώ δίπλα στο Προσκύνημα, που ίδιος δημιούργησε, και τώρα μαζί μας συναγάλλεται  και την πρόσφυγα Κυρά του Πόντου υποδέχεται.  

Ευχαριστούμε θερμά τον θεοτίμητο και πολυσέβαστο Αδελφό Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονα, Ιεράρχη έργων ευκλεών, που περικοσμεί το Σώμα της Ιεραρχίας της Εκκλησίας μας, διότι ευλόγησε τη διακομιδή στη Σύρο  της ιστορικής, παλαιφάτου, ιεράς και θαυματουργού Εικόνας της Παναγίας Σουμελιώτισσας.

Είμεθα βέβαιοι ότι αυτή την ώρα είναι πνευματικά παρών, συνεορτάζει, συνεύχεται μαζί μας και μας ευλογεί!

Ευχαριστούμε και καλωσορίζουμε τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Χαλετζή, ο οποίος, παρά το νεαρόν της ηλικίας του, μας διδάσκει με το ήθος και την ευγένειά του,  τον  Εντιμολογιώτατο  Πρόεδρο του Σωματείου “Παναγία Σουμελά” και Άρχοντα του Οικουμενικού Θρόνου κ. Γ. Τανιμανίδη, o οποίος συνήνεσε στην μεταφορά του Παλλαδίου των Ποντίων στο νησί μας και το συνόδευσε με τα εκλεκτά μέλη του Σωματείου, τους Ελλογιμωτάτους κ.κ. Κωνσταντίνο Ιωακειμίδη και Παντελεήμονα Ανθρακόπουλο.

Όλως ιδιαιτλερως, ευχαριστούμε και τους φιλτάτους μας Αδελφούς,  τον Σεβασμιώτατο κ. Θεολόγο, τον περικοσμούντα τον ιστορικό Θρόνο της πολύπαθης και πνευματικά ακμαζούσης Ιεράς Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης, τα έργα του οποίου ακτινοβολούν από τη Μακεδονία στην καθ’ Ελλάδα Εκκλησία, και τον Σεβασμιώτατο  της γείτονος Ιεράς Μητροπόλεως Παροναξίας Ιεράρχη κ. Καλλίνικο, ο οποίος υπό τη Σκέπη του Ωμοφορίου της Κυρίας Θεοτόκου της Εκατονταπυλιανής και του Αγγελικού Σχήματος του Αγίου Νικοδήμου, του Αγιορείτου, του Ναξίου, εργάζεται αόκνως για την πνευματική οικοδομή και προκοπή των φιλευσεβών, φιλακόλουθων και πολιτισμένων κατοίκων της Νάξου, της Πάρου και της Αντιπάρου, οι οποίοι πρόθυμα ανταπεκρίθησαν στην πρόσκλησή μας και προσήλθαν, λαμπρύνοντες διά της παρουσίας τους τον Πανσυριανό αυτό εορτασμό, ο οποίος ανεγνωρίσθη ως Τοπική Εορτή διά Βασιλικού Διατάγματος, δημοσιευθέντος στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως την 30ή Ιουνίου          1937.

Ευχαριστούμε το Σύλλογο Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου «Ο ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ», και το Σύλλογο Μικρασιατών Σύρου,

Το Τάγμα Εθνοφυλακής Ερμουπόλεως

Την Πολεμική Ναυτική Βάση Σύρου

Την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου

Τις Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας

Το Λιμεναρχείο Σύρου

Την Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Σύρου

Το Λύκειο Ελληνίδων Σύρου

Τον Αερολιμενάρχη Σύρου

Τον Μαέστρο και τα Μέλη της Φιλαρμονικής του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης

Τούς Χορούς των Ιεροψαλτών

Το Μαἐστρο και τα Μέλη της πολυφωνικής Χορωδείας του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Νικολάου,

Τους Προσκόπους,

Τους μαθητές και τις μαθήτριες των Σχολείων

Τα μέλη των Κατηχητικών Ομάδων του Αγίου Νικολάου

Τα τοπικά έντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης

Τον Αρχιερατικό Επίτροπο Σύρου, Πρωτοπρ. Φλαβιανό Αλμπέσκου

Τον Προϊστάμενο του Καθεδρικού Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου, Αρχιμ. Βενέδικτο Φραγκογιάννη και τους συνδιακονητές του,

Τους Ιερείς μας

Το Γραμματέα της Ιεράς μας Μητροπόλεως και τους Υπαλλήλους των Γραφείων της

για τη συναρωγή τους στις ιερές τελετές και τις εορταστικές Εκδηλώσεις,

Ευχαριστούμε, τέλος, και τους φιλαγίως   συνδραμόντες στην επιτυχία τους

Μεγάθυμους Ευεργέτες κ. Αθανάσιο κα Μαρίνα Μαρτίνου και τους κ.κ. Στυλιανό Νιώτη,

Γεώργιο και Ιωάννη Λαούδη,

Αθανάσιο Ισμαήλο,

Παναγιώτη και Νίκο Βασιλικό, 

 Χρήστο Τουμανίδη και

τις Εταιρείες «BLUESTAR FERRIES» καί «HELLENIC SEAWAYS»

Ευχαριστούμε και  τους τα πρώτα φέροντες στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, την Περιφέρεια και το Δήμο μας και ιδιαιτέρως όλο τον πιστό και ευγενή λαό μας, όλους εσάς, για τη συγκινητική συμμετοχή σας, η οποία προσφέρεται ως αντίδοτο ευγνωμοσύνης προς όσους συνήργησαν και εκοπίασαν για τη μετακομιδή στη Σύρο της αγίας Εικόνος και την προετοιμασία των προς τιμήν της τελετών και εκδηλώσεων,

και καλωσορίζουμε τα Μέλη των Ποντιακών Συλλόγων Αιγάλεω, Ζωγράφου και Μεταμορφώσεως Αθηνών, που προσήλθαν, για να τιμήσουν τη Μάνα και Προστάτιδά τους.

Αδελφοί μου,

Ολόκληρος ο ιστός της Ρωμιοσύνης έχει υφανθεί γύρω από τη σκέπη της Θεοτόκου.

Ο Ελληνικός λαός προσβλέπει πάντοτε με εμπιστοσύνη και ελπίδα στην πονεμένη αλλά γαλήνια μορφή της Παναγίας και το υπερύμνητο πρόσωπό Της βρίσκεται βαθύτατα ριζωμένο στην εθνική και πνευματική μας παράδοση.

Σ` αυτήν εκφράζουμε, στη διαδρομή του χρόνου, τις δοκιμασίες και τις πικρίες, την καρτερία και την ελπίδα μας και, όταν, ως έθνος περάσαμε από την τροχιά των δακρύων και του πόνου, σ` Αυτήν πάντα καταφεύγαμε και απ` αυτήν αρυὸμεθα τη δύναμη, το θάρρος και την αγωνιστικότητα, όπως ο Νέστορας από τον Αγιο Δημήτριο, για να καθαιρέσουμε των ποικοιλωνύμων Λυαίων την έπαρση!  

Η Εύρεση της Εικόνος της Μεγαλόχαρης στην Τήνο το 1823, υπήρξε η θεόσταλτη εγγύηση της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας της Πατρίδας μας και οδὴγησε νικηφόρα το στρατό μας στο έπος του 1940!

Η επανασύνδεση της Εικόνος της Παναγίας Σουμελά με τα πνευματικά παιδιά Της, τους έδωσε το ηθικό και ψυχικό σθένος να αγωνιστούν στη νέα τους πατρίδα και να διακριθούν σε κάθε τομέα της Εκκλησιαστικής, κοινωνικής και οικονομικής μας ζωής, κρατώντας ταυτόχρονα, θησαυρό πολύτιμο, τα ήθη και τις παραδόσεις τους!

Σ` αυτές, ακριβώς, τις πολυαιώνιες παραδόσεις μας, που κράτησαν όρθιο το Γένος μας σε χρόνια δύστηνα και εποχές χαλεπές, καλούμεθα και σήμερα να στοιχήσουμε, αυτές να τηρήσουμε, αυτές στα παιδιά μας να μεταλαμπαδεύσουμε,

.......για να αντηχήσουν σύντομα οι θάλασσες και τα βουνά της πατρίδος μας με τα άσματα τα νικητήρια και όλοι οι Έλληνες να αναπέμψουμε προς την Υπέρμαχο Στρατηγό, λυτρωθέντες των δεινὼν, τα ευχαριστήρια!